De provincie Gelderland kent beduidend de rijkste geschiedenis van alle 12 de provincies. Voordat steden als Den Haag en zelfs Amsterdam een prominente rol gingen spelen, was het oosten het middelpunt van toen. De provincie Gelderland zoals we die nu kennen, heeft zijn oorsprong liggen in de Middeleeuwen. In deze serie ga ik je meer leren over de geschiedenis van het oude Gelre. Deze blog staat geheel in het teken van de geschiedenis van Nijmegen.
Van lenen komt ook huilen
Museum Het Valkhof dankt haar naam aan de palts die in de Middeleeuwen op die plek gevestigd was. Het was een burcht welke gebruikt werd door de Keizer van het Duitse Rijk. De stad Nijmegen kwam bij Gelre, omdat de Keizer zijn 10.000 gulden nooit aan de hertog van Gelre terugbetaalde. Rondom het Valkhof werd de stad groter en groter. De residentie vormde samen met de Sint Stevenskerk het aangezicht voor vele eeuwen. Totdat Frankrijk Nederland binnenviel en zij het eeuwenoude complex te, eh, te oud vonden.
De Duitse Keizer verleende Nijmegen stadsrechten in 1230. Daarmee is het de enige stad in Nederland die rechten kreeg van een keizer. Dit hield onder andere het recht in om tol te heffen voor schippers op de Waal. De meeste inwoners van Nijmegen dreven handel of verleende diensten voor de Keizer die (gedeeltelijk) woonde in Het Valkhof. Nijmegen had een speciaal gilde dat het Sinter Claesgilde (bekende naam zeg) werd genoemd. Zij kregen hun status door aandragen van de andere gildes in de stad. Bij elkaar werden er zes personen benoemd. Zij hadden hogere rechten dan andere groepen.
Sint Stevenskerk 
Het Valkhof
De vorige delen uit deze serie zijn: Arnhem, Harderwijk en Geldern.
Schilders en mythes
Gelre en Nijmegen in het bijzonder, kende veel schilders. Zo ook de gebroeders Van Lymborch. Zij volgde een opleiding bij een Parijse goudsmit en overleden rond 1415 aldaar, vermoedelijk door een pestepidemie.
Een Antwerps verhaal gaat over Mariken. Ze woonde even buiten Nijmegen en ging in de stad inkopen doen toen ze Moenen tegenkwam. Hij nam haar mee en was echt de duivel. Ze beging zonden en om daarvan af te komen ging Mariken vergeving zoeken in Keulen en bij de paus in Rome. Haar verhaal is verzonnen, maar ze hoort bij Nijmegen. Er is een straat naar haar vernoemd en dat is niet het enige. Ook de Marikenloop en het Marikenbrood vinden bij haar een oorsprong. Een standbeeld van haar staat op De Grote Markt.
De geschiedenis van Nijmegen is te lezen in de speciale Canon van de stad.
De vervlogen geschiedenis van Nijmegen
Nijmegen was de grootste stad van het Hertogdom en nam daarmee een belangrijke positie in. De positie was echter vaak door het midden. De stad nam geen standpunt in en was eigenlijk iedere keer neutraal. Ze beschouwden zichzelf als vrije rijksstad, terwijl het gewoon één-van-de hoofdsteden van Gelre was. De geschiedenis van Nijmegen in Gelre eindigt met de inhuldiging van Gelre in de Zeventien Verenigde Provincies. In de moderne tijd staat de stad bekend om de Sint Stevenskerk (nog steeds), de Waalbrug, de universiteit en natuurlijk de Nijmeegse Vierdaagse. Of de feesten 😉
De foto komt uit de collectie van Rokus Verdoorn.
1 Comment
Erg leuk om te lezen en zo wat meer over de geschiedenis van Nijmegen te leren. Dit jaar helaas geen Vierdaagse en zomerfeesten gehad, volgend jaar beter hopelijk..